مصر کشوری پهناور و باستانی پر از رمز و رازهای اسرارآمیز سرزمین فراعنه و پادشاهان

فراعنه ی مصر باستان
تاریخ مصر باستان (۳۰۰۰ – ۵۰۰ قبل از میلاد)   مردم مصر با الهام از اختراعات و ابداعات در بین النهرین بسرعت در سرزمین حاصلخیز نیل پیشرفت میکردند تا که در سال ۳۱۰۰ قبل از میلاد شخصیتی افسانه ای بنام “منس” که بی شباهت به رموس و رومولوس رم نیست آنها را متحد کرده و برای ۳۰۰۰ سال بعد مستقل زیستند. نام منس اولین بار روی تخته سنگی که نام تمام پادشاهان قدیم روی آن نوشته شده بنام “سنگ پالرمو” دیده میشود.   و افسانه های مصری مدعی هستند که منس پادشاهی را از خدای هوروس به ارث برده. پادشاهان مصر هرچند تمامشان تا سال ۲۶۸۶ ق م آثاری مهم از آنها باقی مانده ولی از این تاریخ به بعد شکوفائی این تمدن شروع میشود و در سالهای ۱۳۰۰ ق م به حد اعلای خود رسید. تاریخ مصر باستان همیشه مترادف است با نام فرعون. لفظ فِرعَون از ریشه قبطی «په رَ» که معنای ساختمان بزرگ را می‌‌دهد و لقب پادشاهان مصر در روزگار باستان بوده، گرفته شده است. اولین شخصی که در تاریخ مصر باستان به نام فرعون مشهور است، شخصی است به نام پادشاه عقرب که نام اصلی وی مشخص نیست. ولی در نقشی که از او روی یک گرز سنگی وجود دارد، عقربی روبروی صورت او دیده می‌شود و به این دلیل او را به این نام می‌خوانند. از فراعنه مصر می‌توان خوفو، خفرع، منکورع، رامسس دوم، آخن آتون، توتانخامون، ملکه هاتشپسوت، توتموس سوم و خئوپس را نام برد. در بین تمامی این فراعنه، خوفو، خفرع و منکورع به خاطر ساختن اهرام ثلاثه، توتموس سوم و رامسس دوم به خاطر قدرت بیش از حد در اداره کشور و کشورگشایی، آخن آتون به خاطر مخالفت و ضدیت با تمام عقاید فراعنه گذشته و ساختن شهر آخن آتون (افق آتون) به همین منظور و توت عنخ آمون به خاطر مرگ عجیبش در سن هیجده سالگی و گنجینه بی ‌نظیر مقبره خود بیش از بقیه فراعنه شهرت دارند.     خوفو که در زبان یونانی خئوپس گفته می‌شود، دومین فرعون از دودمان چهارم فراعنه مصر باستان به شمار می‌آید و دوران فرمانروایی اش حدود ۲۳ یا ۲۴ سال از ۲۵۶۶ تا ۲۵۸۹ پیش از میلاد برآورد شده است. بنا به گفته هرودوت، خوفو بر خلاف پدرش اسنفرو (Sneferu) و پدربزرگش جوسر نتجریکت (Djoser Netjeriket)، که هر دو شاهانی بخشنده و مردمدار بودند، مردی خشن و شاهی ستمگر بود. او سه همسر داشت که هر یک در یکی از سه هرم کوچک دیگر دفن شده اند. خوفو سازنده هرم بزرگ جیزه است. مومیایی این فرعون هنوز پیدا نشده است. هرچند که هرم بزرگ به نوعی نشانگر جوهره مصر باستان به شمار می‌آید، از دوران شاهی فرعون سازنده آن آگاهی چندانی در دست نیست. سده‌ها پس از فرمانروایی خوفو، هرودوت در باره او نوشته است: ” خوفو سرزمین مصر را دچار هرنوع بدبختی ممکن کرد. او نیایشگاه‌ها را بست، پیشکش قربانی را نزد رعایای خود ممنوع اعلام کرد و آنها را وادار کرد تا بدون استثنا برایش کارگری کنند. مصریان به زحمت می‌توانستند نام او را بر زبان بیاورند و این از شدت تنفرشان بود.” نکته نغز دیگر اینکه با وجود عظمت و شکوه هرم، قایق بی همتای تشییع جنازه و اشیای اعجاب انگیز مراسم به خاک سپاری که از خوفو به جا مانده است، تنها تصویر موجود از چهره او یک تندیس عاج ۱۰ سانتی متری است.   جوسر معروف ‌ترین فرعون مصر باستان از دودمان سوم است.  معروفیت او به خاطر فرمانش به یکی از مقامات آن روزگار به نام ایمهوتپ برای ساختن هرم پلکانی در سقاره بود. پادشاه او در سالهای ۲۶۵۰ – ۲۶۴۰ قبل از میلاد بوده.   آمِنِمهات سوم( Amenemhat III) فرمانروایی ۱۸۶۰-۱۸۱۴ پیش از میلاد و فرعون دوازدهمین دودمان مصر باستان بود.    او بزرگترین فرمانروای پادشاهی میانه مصر بود. او بیست سال در کنار پدرش سسوستریس سوم و باهم به فرمانروایی پرداخته بود.   این فرعون زمان حکومتش میتواند نزدیکترین به روایات مربوط به یوسف نبی باشد. ولی هیچگونه سندی که اشاره ای به روایات مربوط به یوسف شده باشد در زمان این فرعون و فرعونهای قبل و بعد او هم وجود ندارد.    او نخستین هرم را در دهشور ساخت(هرم سیاه)، ولی برای پاره‌ای مشکل ساختش رها شد. پس از پانزده سال که از پادشاهی او می‌گذشت، فرعون تصمیم به ساخت هرم دیگری در هواره گرفت. هرم دهشور برای خاکسپاری چند تن از زنان دودمان پادشاهی به کار گرفته شد. هرم آرامگاه او در هواره نزدیکی فیوم همان است که هرودوت و دیودوروس سیکولوس از آن با نام دخمه پرپیچ ‌و خم نامبرده‌اند. استرابون از این هرم به عنوان یک شگفتی جهان نام می‌برد. برای این هرم از تدبیرهای امنیتی ویژه‌ای سود برده شده بود. با اینهمه به آرامگاه وی در روزگار گذشته دستبرد زده شده است. دختر وی نفرپتاه در هرم دیگری که در ۱۹۵۶ یافته شد به خاک سپرده شد. پس از او آمنمهات چهارم به پادشاهی رسید، او واپسین شاه از دودمان دوازدهم بود.   هیکسوس(قبطی به معنای فرمانروایان بیگانه، یونانی نام مردمانی از تبار سامی است که نخستین بار در بخش خاوری دلتای نیل پدیدار گشتند و دوره میانه دوم را در مصر باستان بنیاد نهادند. اینان در سده هفدهم (پیش از میلاد) به قدرت رسیدند و در مصر پایین و میانه بیش از صد سال فرمان راندند و دودمان پانزدهم فرمانروایی مصر و شاید دودمان هفدهم برده‌دار را در این سرزمین بنیاد گذاردند. از آنجایی که آنها نامهایی همانند نامهای کنعانی داشته‌اند و برای نمونه نامهایشان در بر دارنده نام ایزدان کنعانی چون بعل و انات بود برخی گمان می‌کنند که هیکسوسها از تبار کنعانی بوده‌اند. دیگر نگره‌ها دراینباره بر فنیقی یا عبری بودن آنها استوار است.   توتمُسِ سوم (معنای نام:توت زاده می‌شود)(پادشاهی ۲۴ آوریل۱۴۷۹-۱۱ مار۱۴۲۵ (پیش از میلاد)) ششمین فرعون از دودمان هژدهم مصر باستان بود. او در بیست و دو سال آغاز فرمانرواییش همزمان با نامادریش هتشپسوت پادشاهی می‌کرد. پس از مرگ هتشپسوت او به قدرت راستین دست یافت و آنچنان امپراتوری‌ای پدید آورد که تا آن زمان در مصر دیده نشده بود. او هفده بار لشکرکشی کرد و از شمال سوریه کنونی تا چهارمین آبشار بزرگ نیل در نوبه را به زیر پرچم خود درآورد. او را سازنده پنجاه پرستشگاه در مصر می‌دانند. در دوره پادشاهی او معماری به بالاترین ورزیدگی و هنر خود رسید و چه پیش و پس از پادشاهی او هرگز همانندی نیافت. پس از مرگ او را در دره پادشاهان که آرامگاه شاهان در دوره او بود به خاک سپردند. پس از او پسرش آمنهوتپ دوم به جانشینیش رسید.   آمِنهوتِپ سوم(معنای نام:آمون خُرسند است)(پادشاهی ۱۳۸۸-۱۳۵۱ (پیش از میلاد)) فرعون مصر باستان بود. وی پس از مرگ پدرش توتمس چهارم به جای او بر تخت نشست. برپایه دانسته‌ها او از شهبانوی سوگلیش تیه دو پسر داشت که یکی از آنان با نام آخناتون پس از پدر بر تخت نشست. وی روی هم سه پسر داشته که یکی دیگر از پسرانش اسمنخکاره رازآمیز است که پس از آخناتون به پادشاهی رسید. وی همچنین در سال دهم پادشاهیش با گیلوخپا دختر شوت‌تارنای دوم پادشاه میتانی پیمان زناشویی بست. تاکنون ۲۵۰ تندیس از آمنهوتپ سوم به دست آمده است. این تندیسها سراسر زندگی آمنهوتپ را پوشش می‌دهند. او میان شش‌سالگی تا دوازده‌سالگی به پادشاهی رسیده است و سالهای فرمانروایی او همراه با آشتی،کامیابی و شکوه مهرازی(معماری) بوده است. در آینده از روزگار او به عنوان زمانی که مصر به شکوفایی معماری و نیرومندی در پیوندهای فرامیهنی دست یافته بود نام بردند. در ۱۸۸۷ در بایگانی عمارنه سندهایی از پیوندهای دیپلوماتیک میان مصر و آشور،میتانی،بابل و خاتوشا یافت شد. توت‌انخ‌آمون یا تو‌ت‌عنخ‌آمون معنای نام: پنداشت زنده آمون پادشاهی ۱۳۳۳-۱۳۲۴ پیش از میلاد فرعون مصر باستان از دودمان هژدهم بود. دوره وی اکنون به پادشاهی نو شناخته می‌شود. او رهبر بازگشت از آیین آتونیسم به کیش باستانی مصر بود. او در نه ‌سالگی به پادشاهی رسید. وزیر و جانشین احتمالی وی آیه شاید بربسیاری از تصمیمهای سیاسی او اثرگذار بوده باشد. توت‌انخ‌آمون نامدارترین فرعون مصر باستان است. عامه مرده او را با نام پادشاه توت می‌شناسند. رامسس دوم یا رامسس بزرگ زاده ۱۳۰۲، پادشاهی ۱۲۷۹-۱۲۱۳ پیش از میلاد فرعون مصر باستان از دودمان نوزدهم پادشاهان آن سرزمین بود. بسیاری او را نیرومندترین فرعون تاریخ مصر باستان می‌دانند. برخی او را فرعون یادشده در سفر خروج دانسته‌اند اما در حقیقت فرعون مزبورفرزندش مرنپتاه میباشد. ستی یکم،  پدرش هنگامی که او چهارده‌ساله بود وی را به جانشینی برگزید. رامسس در آغاز دهه بیستم زندگی به پادشاهی رسید. او ۶۶سال و دوماه پادشاهی نمود و بیش از نود سال زیست. او پایتخت را از شهر تبس به رآمسس برد. رامسس دوم سومین فرعون از دودمان نوزدهم بود. وی در جنگ با امپراتوری هتی توانست بر سرزمینهای خاوری مدیترانه دست یابد. و برای صلح با هیتی ها با یکی از پرنس های هیتی ازدواج کرد و حاصل این ازدواج فرعون بعدی مرنپتاه است که از ۱۲۰۲ تا ۱۲۱۲ قبل از میلاد پادشاهی کرد و در این مدت مهاجمان دریا از آجن را که بر تمام خاورمیانه در قرن سیزده قبل از میلاد سلطه داشتند بسختی شکست داد. مرنپتاه شهر های اسرائیل را ویران کرد.   سال ۱۲۴۰ ق م  نزدیکترین سالی است که بر اساس روایات یهود حضرت موسی ده فرمان را بعد از ترک مصر به قوم یهود داده. بنابراین یا رامسس بزرگ یا مرنپتاه میتوانند فرعون های همزمان موسی باشند. ولی هیچگونه سندی از وجود موسی و تمام  وقایع از زمان و گرفتن موسی شیرخواره از رود نیل تا باز شدن دریا، غرق فرعون و سپاهش و مهاجرت یهودیان در این دوران،  موجود نیست .   تمام مدارکی که امروز از مصر قدیم در دست ماست بصورت نوشته ها ی هیروگلیف میباشد. خط هیروگلیف در حدود ۵ هزار سال قبل از تصویرنگاری مشتق شد. نزدیک به ۵۰۰ علامت تصویری در خط هیروگلیف وجود داشت. و طرز نگارش آن به دو صورت عمودی و افقی بود که در آغاز هیروگلیف عمودی و سپس افقی پدید آمد. این خط را مصریان اولین بار جهت نوشتن مطالب خود اختراع کردند و آن را هیروگلیف نامیدند. هیروگلیف به معنی کنده‌ کاری مقدس و خط مقدس است که کنده‌ کاران و صنعتگران آن را در دیوار آرامگاه‌ها، ستون‌ها، تندیس‌ها، مهرها و … به کار می‌‌بردند. بعدها با پیدایی پاپیروس از این خط نوع دیگری پدید آمد بنام هیراتیک (مذهبی، با صلابت) و سپس با بهم ‌ریختگی آن نوعی خط تندنویسی ایجاد گردید به نام خط عامیانه. پاپیروس گونه ابتدایی کاغذ بوده‌است. پاپیروس از مغزه گیاهی به نام علف بوریا تهیه می‌شد. علف بوریا گونه‌ای جگن است که روزگاری به فراوانی در دلتای رودخانه نیل در مصر می‌روئید. بوریا معمولاً به بلندی ۲ تا ۳ متر می‌روید ولی رویش آن تا ۵ متر هم مشاهده شده‌است. از پاپیروس در مصر باستان استفاده می‌شد ولی این گونه کاغذ در منطقه مدیترانه و بخش‌هایی از اروپا و جنوب غربی آسیا نیز کاربرد داشت.

مصر کشوری پهناور و باستانی، پر از رمز و رازهای گشوده نشده، سرزمین فراعنه و پادشاهان. این عکس ها شاید نگاهی دوباره به تاریخی کهن و اسطوره ایی از مصر باستان دارند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

این نوشتار فهرستی از فرعونهای مصر باستان را از دوران آغازین دودمانی پیش از هزاره سوم پیش از میلاد تا پایان دودمان بطلمیوسی بر پایه خط زمانی شامل می‌شود.

زمان‌های نوشته شده تقریبی هستند. این فهرست بر پایه بررسی‌های پایگاه داده مصر دیجیتال برای دانشگاه‌ها نوشته شده. این پایگاه داده را موزه مصرشناسی دانشگاه پتری اداره می‌کند. اگر در جایی اطلاعاتی از منبع دیگری آورده شده باشد، نام آن منبع در پانویس نوشته شده است.

دوره‌های تاریخی

دوره پیش دودمانی: مصر سفلی

مصر سفلی تشکیل شده از مناطق شمالی رود نیل و دلتای آن است:

نام	توضیحات	تاریخ (پ. م.)
سکیو	تنها از روی سنگ پالرمو شناخته شده	؟
خیو	تنها از روی سنگ پالرمو شناخته شده	؟
تیو	تنها از روی سنگ پالرمو شناخته شده	؟
تش	تنها از روی سنگ پالرمو شناخته شده	؟
نهب	تنها از روی سنگ پالرمو شناخته شده	؟
وزنر	تنها از روی سنگ پالرمو شناخته شده	؟

دوره پیش دودمانی: مصر علیا

مصر علیا شامل بخش‌های جنوبی نیل و بیابانهایش می‌شود:

نام	توضیح	تاریخ (پ. م.)
شاه عقرب یکم	قدیمی‌ترین آرامگاه در ام‌القعاب نشان شاه عقرب را دارد	۳۲۰۰؟
ایری هور		۳۱۵۰؟
کا		۳۱۰۰
شاه عقرب دوم		۳۱۰۰
نارمر	شاهی که دو مصر را یکپارچه کرد	۳۱۰۰

دودمان یکم

نام	توضیح	تاریخ (پ. م.)[۱]
هور آها یا منس	منس به احتمالی همان نارمر یا هور آها یا شاه عقرب بوده است. او مصر علیا و سفلی را یکپارچه ساخت	۳۰۳۲-۳۰۰۰
دجر	–	۲۹۹۹-۲۹۵۲
مرنیث	–	–
دجت	–	۲۹۵۲-۲۹۳۹
دن	–	۲۹۳۹-۲۸۹۲
آنجیب	–	۲۸۹۲-۲۸۸۶
سمرخت	–	۲۸۸۶-۲۸۷۸
قاعا	–	۲۹۱۶-۲۸۹۰

دودمان دوم

فرمانروایان دودمان دوم میان سال‌های ۲۶۸۶-۲۸۹۰ فرمانروایی کردند:

نام	توضیح	تاریخ
هوتپ سخموی	–	۳۸ سال
رانب	–	۳۹ سال
نینت جر	–	۴۰ سال
ونگ	–	۸ سال
سنج	–	۲۰ سال
پریبسن	–	۱۷ سال
سخمیب	–
خسه‌خموی	–	۱۷ تا ۱۸ سال

پادشاهی کهن

پادشاهی کهن دوره‌ای از تاریخ مصر در هزاره سوم پیش از میلاد است که در آن مصر نخستین پیشرفت‌های عظیم خود در زمینه تمدن و شهرسازی را تجربه کرد. این دوره در بر گیرنده دودمان سوم تا دودمان ششم (۲۱۸۱-۲۶۸۶ پ. م.) است. این دوران پس از خود دوره‌ای از هرج و مرج، از هم گسیختگی، و افول فرهنگی را تجربه کرد که مصرشناسان به آن دوره نخست میانی – یا آنگونه که مصریان نوشته‌اند “دوره نخست بیماری” – می‌گویند.

پایتخت مصر در دوره پادشاهی کهن شهر ممفیس بود؛ جایی که فرعون جوزر در آن دستگاه فرمانروایی خود را برپا کرد. این دوره اما بیشتر به خاطر ساخته شدن تعداد زیادی هرمهای بزرگ و کوچک در آن شناخته شده است. به همین دلیل، پادشاهی کهن را «عصر اهرام» نیز می‌نامند.

دودمان سوم

دودمان سوم از سال ۲۶۸۶ تا ۲۶۱۳ پ. م. برپا بود.

نام	توضیح	تاریخ(پ. م.)
جوزر	هرم پلکانی را با کمک وزیرش ایمهوتپ ساخت	۲۶۶۸-۲۶۴۹، بررسی‌های رادیوکربنی تاریخ ۲۶۹۱-۲۶۲۵ را نشان می‌دهند[۲]
سخم‌خت	–	۲۶۴۹-۲۶۴۳
ساناخت	–	۲۶۸۶-۲۶۶۸
خبا	–	۲۶۴۳-۲۶۳۷
هونی	–	۲۶۳۷-۲۶۱۳

دودمان چهارم

دودمان چهارم از سال ۲۶۱۳ تا ۲۴۹۸ فرمانروایی کرد. هرم‌های بزرگی چون مجموعه اهرام جیزه در این دوره ساخته شدند.

نام	توضیح	تاریخ (پ. م.)
سنفرو	او هرم خمیده را ساخت؛ هرمی که در میانه خود با تغییر زاویه همراه می‌شود. او را همچنین سازنده نخستین “هرم واقعی” در تاریخ مصر می‌دانند.	۲۶۱۳-۲۵۸۹
خوفو	او که در یونانی به نام خئوپس شناخته می‌شود، سازنده هرم بزرگ جیزه است.	۲۵۸۹-۲۵۶۶
جدفرع	–	۲۵۶۶-۲۵۵۸
خفرع	او سازنده ابوالهول بزرگ جیزه است و هرمی که در جیزه ساخته دومین هرم بزرگ در آن منطقه است	۲۵۵۸-۲۵۳۲
منکورع	هرم او در میان اهرام سه‌گانه جیزه سومین هرم و کوچکترین آن‌ها است	۲۵۳۲-۲۵۰۳
شپ‌سسکاف	–	۲۵۰۳-۲۴۹۸

دودمان پنجم

دودمان پنجم مصر از سال ۲۴۹۸ تا ۲۳۴۵ فرمانروایی کرد.

نام	توضیح	تاریخ (پ. م.)
اوسرکاف	در هرم خود در سقاره به خاک سپرده شده	۲۴۹۸-۲۴۹۱
ساحورع	او گورستان پادشاهی را به ابو صیر منتقل کرد	۲۴۹۰-۲۴۷۷
نفریرکارع کاکای	–	۲۴۷۷-۲۴۶۷
شپسس‌کارع	–	۲۴۶۷-۲۴۶۰
نفرفرع	–	۲۴۶۰-۲۴۲۵
نیوسررع	–	۲۴۲۵-۲۴۲۲
منکاوحور کایو	–	۲۴۲۲-۲۴۱۴
جدکارع	–	۲۴۱۴-۲۳۷۵
اوناس	–	۲۳۷۵-۲۳۴۵

دودمان ششم

دودمان ششم میان سال‌های ۲۳۴۵ تا ۲۱۸۱ پیش از میلاد فرمانروایی می‌کرد:

نام	توضیح	تاریخ (پ. م.)
تتی		۲۳۴۵-۲۳۳۳
اوسرکارع		۲۳۳۳-۲۳۳۲
پپی یکم	–	۲۳۳۲-۲۲۸۳
مرنرع یکم	–	۲۲۸۳-۲۲۷۸
پپی دوم	–	۲۲۷۸-۲۱۸۴
نفرکا	در دوران پپی دوم فرمانروایی می‌کرد، به گمانی پسرش بوده	۲۲۰۰-۲۱۹۹
نفر	بر پایه فهرست تورین دو سال و یک ماه و یک روز پادشاهی کرد	۲۱۹۷-۲۱۹۳
آیا	بر پایه فهرست تورین ۴ سال و ۲ ماه پادشاهی کرد	۲۱۹۳-۲۱۷۶
مرنرع دوم	پسر پپی که به نوشته فهرست تورین تنها برای ۱ سال فرمانروایی کرد	۲۱۸۴
سیپتاه یکم		۲۱۸۴-۲۱۸۲

دوره نخست میانی

دوره نخست میانی (۱۱۹۱-۲۱۸۱ پ. م.) دوره‌ای است که از پایان پادشاهی کهن تا آغاز پادشاهی میانه ادامه داشت و در آن یکپارچگی مصر فرو پاشید و فرمانروایان محلی هر یک ادعای استقلال کردند.

در نزدیکی سال ۲۱۶۰ پ. م. تعدادی از شاهان در مصر سفلی تلاش داشتند تا مصر را با مرکزیت هراکلئوپولیس یکپارچه کنند. این تلاش‌ها در هنگامی بود که خط دیگری از فرعون‌ها در مصر علیا، که در تبس فرمانروایی می‌کردند، همین هدف را در ذهن می‌پروراندند. از این رو برخورد این دو گروه اجتناب‌ناپذیر بود.

در ۲۰۵۵ پ. م. یکی از نوادگان فرعون اینتف سوم توانست شاهان هراکلئوپولیس را شکست دهد و دو سرزمین را بار دیگر یکپارچه کند. از این رو منتوهوتپ دوم بنیان‌گذار دودمان یازدهم و نخستین فرعون پادشاهی میانه گشت.

دودمان‌های هفتم و هشتم

دودمان‌های هفتم و هشتم از ۲۱۸۱ تا ۲۱۶۰ پ. م. در ممفیس فرمانروایی می‌کردند.

نام	توضیح	تاریخ
نفرکارع یکم	–
نچرکارع	–
منکارع	–
نفرکارع دوم	–
نفرکارع نبی	–
جدکارع شمای	–
نفرکارع خندو	–
نفرکامین	–
نیکارع	–
نفرکارع تررو	–
نفرکاهور	–
نفرکارع پپیسنب	–
نفرکامین آنو	–
قاکارع ایبی	–	۲۱۶۹-۲۱۶۷
نفرکورع دوم	–	۲۱۶۷-۲۱۶۳
نفرکوهور	–	۲۱۶۳-۲۱۶۱
نفریرکارع	–	۲۱۶۱-۲۱۶۰

دودمان نهم

دودمان نهم از ۲۱۶۰ تا ۲۱۳۰ پ. م. فرمانروایی می‌کرد. فهرست تورین نام ۱۸ پادشاه دو دودمان نهم و دهم را ذکر کرده. از این میان ۱۲ نام گم شده‌اند و ۴ تا بخشی‌شان سالم مانده.^[۳]

نام	توضیح	تاریخ
—	مان‌تو می‌نویسد که آختوئس این دودمان را بنیان گذاشت	۲۱۶۰ تا؟
—	–
نفرکارع سوم	–
ختی	–
سِنِنح یا سِتوت	–
—	–
مریبرع ختی	–
شِد—	–
ح—	–

دودمان دهم

دودمان دهم دودمانی محلی در مصر سفلی بود که از ۲۱۳۰ تا ۲۰۴۰ پ. م. فرمانروایی می‌کرد.

نام	توضیح	تاریخ
مریهاثور	–	۲۱۳۰ تا؟
نفرکارع چهارم	–
وانکارع (آختوئس سوم)	–
مریکارع	–	تا ۲۰۴۰؟

دودمان یازدهم

دودمان یازدهم دودمانی محلی با ریشه‌های علیایی داشت که از ۲۱۳۴ تا ۱۹۹۱ پ. م. فرمانروایی می‌کرد.

نام	توضیح	تاریخ
منتوهوتپ یکم	–
اینتف یکم	–	۲۱۳۴-۲۱۱۷
اینتف دوم	–	۲۱۱۷-۲۰۶۹
اینتف سوم	–	۲۰۶۹-۲۰۶۰

پادشاهی میانه

پادشاهی میانه (۲۰۶۰-۱۸۰۲ پ. م.) دوره‌ای است میان پایان دوره نخست میانی تا آغاز دوره دوم میانی. علاوه بر دودمان دوازدهم، بخشی از دودمان یازدهم نیز در این بازه تاریخی قرار می‌گیرد؛ بازه‌ای که به خاطر افزایش داد و ستد کالا در مصر با کشورهای خارجی شهرت دارد. این داد و ستد البته باعث نفوذ تدریجی هیکسوسها به مصر از راه مرزهای شمالی گشت و تصرف مناطق شمالی مصر توسط آن‌ها و آغاز دوره دوم میانی را در پی داشت.

ادامه دودمان یازدهم

نام	توضیح	تاریخ
منتوهوتپ دوم	با تصرف همه مناطق مصر در سال ۲۰۴۰، پادشاهی میانه آغاز شد	۲۰۶۰-۲۰۱۰
منتوهوتپ سوم	–	۲۰۱۰-۱۹۹۸
منتوهوتپ چهارم	–	۱۹۹۷-۱۹۹۱

دودمان دوازدهم

دودمان دوازدهم میان سال‌های ۱۹۹۱ تا ۱۸۰۲ پیش از میلاد فرمانروایی می‌کرد و توسط مصریان پس از خود به عنوان یکی از پرشکوه‌ترین دودمان‌هایشان معرفی شد.

نام	توضیح	تاریخ
آمنمهات یکم		۱۹۹۱-۱۹۶۲
سنوسرت یکم	–	۱۹۷۱-۱۹۲۶
آمنمهات دوم	–	۱۹۲۹-۱۸۹۵
سنوسرت دوم	–	۱۸۹۷-۱۸۷۸
سنوسرت سوم	قدرتمندترین فرمانروای پادشاهی میانه	۱۸۷۸-۱۸۶۰
آمنمهات سوم	–	۱۸۶۰-۱۸۱۵
آمنمهات چهارم	–	۱۸۱۵-۱۸۰۷
سوبک‌نفرو	از معدود شهبانویان مصر	۱۸۰۷-۱۸۰۲

دوره دوم میانی

دوره دوم میانی (۱۸۰۲-۱۵۵۰ پ. م.) دوره‌ای از ناآرامی و نبود یکپارچگی در مصر است که میان دو دوره پادشاهی میانه و پادشاهی نوین قرار گفته. در این هنگام هیکسوس، که فرمانروایی‌هایشان دودمان‌های پانزدهم و شانزدهم را تشکیل می‌دهند، بخش شمالی مصر را در اختیار خود گرفته بودند.

دودمان سیزدهم بسیار ضعیف‌تر از دودمان دوازدهم بود و توانایی نگهداری کنترل خود بر همه مصر را نداشت. خاندان محلی حاکم بر خاسو، در زمین‌های مردابی غرب دلتا، رابطه خود با حکومت محلی را گسستند و دودمان چهاردهم را پدید آوردند.

هیکسوس‌ها برای نخستین بار در حوالی سال ۱۷۲۰ پیش از میلاد کنترل شهر اواریس را در دست گرفتند. سالیتیس، بنیان‌گذار دودمان پانزدهم، توانست مناطقی از شمال مصر را در دوره فرمانروایی ددموسه یکم اشغال کند. در همان هنگام که ممفیس به تصرف هیکسوس‌ها درآمد، خاندان‌های محلی بومی در تبس اعلام استقلال کردند و دودمان هفدهم را بنیان گذاشتند. این دودمان در نهایت به سلطه و حضور هیکسوس در مصر پایان داد و شاهانی چون کاموسه آن‌ها را به آسیا بازگرداندند.

دودمان سیزدهم

بنا بر گفته مان‌تو، دودمان سیزدهم از ۱۸۰۲ تا ۱۶۴۹ پیش از میلاد برای ۱۵۳ یا ۱۵۴ سال فرمانروایی کرد.

نام	توضیح	تاریخ
سوبک‌هوتپ دوم یا وگاف	۴ سال	۱۸۰۲-۱۷۹۹
آمنمهات پنجم	–	۱۷۹۵-۱۷۹۲
آمنی قماعو	–
هوتپیب‌رع	–
آمنمهات ششم
سمنکارع	–
سوبک‌هوتپ دوم	–
رنسنب
هور
سجفاکارع
وگاف
خنجر
اینتف پنجم
سوبک‌هوتپ سوم
نفرهوتپ یکم
سوبک‌هوتپ چهارم
سوبک‌هوتپ پنجم
سوبک‌هوتپ ششم
وهیب‌رع ایبیو
مرنفررع ای
مرهوتپ‌رع اینی
سانخن‌رع سوجتو

دودمان چهاردهم

دودمان چهارم دودمانی محلی در شرق دلتای نیل به مرکزیت خاسو بود که میان سال‌های ۱۷۰۵ تا ۱۶۹۰ پیش از میلاد فرمانروایی می‌کردند.

نام	توضیح	تاریخ
نهه‌سی		۱۷۰۵
خاخه‌ره‌رع	–
نبه‌فاورع	–	۱۷۰۴
سهب‌رع؟	–
مرجفارع؟		۱۶۹۹
سواجکارع؟	–
نبجفارع؟	–	۱۶۹۴
وبنرع؟
_
چفارع؟
وبنرع		۱۶۹۰

موقعیت دو فرعون زیر نامشخص است:

نام	توضیح	تاریخ
ششی	–
یاکوب‌هر	–

دودمان پانزدهم

دودمان پانزدهم از میان مردمان هیکسوس برخاست و تسلطی کوتاه‌مدت بر بیشتر منطقه نیل گستراند. این دودمان میان سال‌های ۱۶۷۴ تا ۱۵۳۵ فرمانروایی می‌کرد.

نام	توضیح	تاریخ
سالیتیس	–
سکیر هار	–
خیان	۳۰ تا ۴۰ سال فرمانروایی کرد
آپوپی	۴۰ سال یا بیشتر فرمانروایی کرد
خامودی	–	۱۵۵۵-۱۵۴۴

دودمان شانزدهم

دودمان شانزدهم دودمانی محلی در تبس بود که بنا به گفته کیم ریهولت، برای ۸۰ تا ۱۰۰ سال بر بخشی از مصر فرمانروایی می‌کرد.

نام	توضیح	تاریخ
_	نام نخستین پادشاه این دودمان در فهرست تورین پاک شده است
چهوتی	۳ سال فرمانروایی کرد
سوبک‌هوتپ هشتم	۳ سال فرمانروایی کرد
نفرهوتپ سوم	۱ سال یا بیشتر فرمانروایی کرد
منتوهوتپ ششم	۱ سال فرمانروایی کرد
نبیریو یکم	۲۶ سال فرمانروایی کرد
نبیریو دوم
سمنرع
ببی‌آنخ	۱۲ سال فرمانروایی کرد
سخم‌رع شدواست

دودمان هفدهم

دودمان هفدهم در مصر علیا قرار داشت و میان سال‌های ۱۶۵۰ تا ۱۵۵۰ فرمانروایی کرد. با ظهور شاهانی چون تائو دوم ملقب به تائو شجاع و کاموسه، کارزارهای قدرتمندی برای بیرون راندن “اشغالگران” هیکسوس از مصر آغاز شد و در پایان منجر به برآمدن پادشاهی نوین شد.

نام	توضیح	تاریخ
راهوتپ		۱۶۵۰؟
سوبکم‌سف یکم	۳ سال فرمانروایی کرد
اینتف ششم
اینتف هفتم
سخمرع هروهیرماآت اینتف
سوبکم‌سف دوم
سناختن‌رع اهمسه		۱۵۵۸
تائو دوم		۱۵۵۸-۱۵۵۴
کاموسه

خرید بهترین فلزیاب های دنیا 09013545415

نظرات شما عزیزان:

برچسب‌ها: مصر کشوری پهناور و باستانی سرزمین فراعنه و پادشاهان فراعنه ی مصر باستان